ಪ್ರಪಂಚ ಆಕುಂಚನ. ರಸಧಾರೆ – 091 ಕಮಲವುದಯದೊಳರಳಿ ಸಂಜೆಯಲಿ ಮುಗುಳಾಗಿ | ಸುಮವಪ್ಪುವುದಂತೆ ಮರುವಗಲು ಮಗುಳ್ದಂತು || ಅಮಿತ ಪ್ರಪಂಚನಾಕುಂಚನಾವರ್ತನ | ಕ್ರಮವೇ ವಿಶ್ವಚರಿತ್ರೆ – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ || ಕಮಲವುದಯದೊಳರಳಿ = ಕಮಲವು + ಉದಯದೊಳು + ಅರಳಿ, ಸುಮವಪ್ಪುವುದಂತೆ = ಸುಮವು + ಅಪ್ಪುವುದಂತೆ, ಪ್ರಪಂಚನಾಕುಂಚನಾವರ್ತನ = ಪ್ರಪಂಚನ + ಆಕುಂಚನ + ಆವರ್ತನ ಮುಗುಳಾಗಿ = ಮೊಗ್ಗಾಗಿ, ಸುಮವಪ್ಪುವುದಂತೆ = ಹೂವಾಗುವುದಂತೆ, ಮರುವಗಲು = ಮತ್ತೆ ಹಗಲು, ಅಮಿತ = ಮಿತವಿಲ್ಲದ, ಪ್ರಪಂಚನಾಕುಂಚನಾವರ್ತನ

  ಪ್ರಪಂಚ ಆಕುಂಚನ. ರಸಧಾರೆ – 091 ಕಮಲವುದಯದೊಳರಳಿ ಸಂಜೆಯಲಿ ಮುಗುಳಾಗಿ | ಸುಮವಪ್ಪುವುದಂತೆ ಮರುವಗಲು ಮಗುಳ್ದಂತು || ಅಮಿತ ಪ್ರಪಂಚನಾಕುಂಚನಾವರ್ತನ | ಕ್ರಮವೇ ವಿಶ್ವಚರಿತ್ರೆ – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ || ಕಮಲವುದಯದೊಳರಳಿ = ಕಮಲವು + ಉದಯದೊಳು + ಅರಳಿ, ಸುಮವಪ್ಪುವುದಂತೆ = ಸುಮವು + ಅಪ್ಪುವುದಂತೆ, ಪ್ರಪಂಚನಾಕುಂಚನಾವರ್ತನ = ಪ್ರಪಂಚನ + ಆಕುಂಚನ + ಆವರ್ತನ ಮುಗುಳಾಗಿ = ಮೊಗ್ಗಾಗಿ, ಸುಮವಪ್ಪುವುದಂತೆ = ಹೂವಾಗುವುದಂತೆ, ಮರುವಗಲು = ಮತ್ತೆ ಹಗಲು, ಅಮಿತ = ಮಿತವಿಲ್ಲದ, ಪ್ರಪಂಚನಾಕುಂಚನಾವರ್ತನ

ರಸಧಾರೆ – 081 ಮರೆತಿಹನೆ ಬೊಮ್ಮ ? ಮರೆತಿಲ್ಲ; ಮರೆತವೊಲಿಹನು | ಧರಿಸಿ ಜೀವಾಕೃತಿಯ ಜಗದಿ ತನ್ನನೆ ತಾನ್ || ಅರಸಿಕೊಳುವವೊಲಿಹುದು; ದೊರೆತವೋಲ್ ತೋರೆ ಸುಖ | ದೊರೆವರೆಗಾಯಸವೊ – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ || ಮರೆತಿಹನೆ = ಮರೆತಿದ್ದಾನೇನು? ಮರೆತವೊಲಿಹನು = ಮರೆತಂತಿದ್ದಾನೆ. ಜೀವಾಕೃತಿಯ = ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳ ರೂಪವನು ಅರಸಿಕೊಳುವವೊಲಿಹುದು = ಹುಡುಕುವಂತೆ ಇದೆ. ದೊರೆತವೋಲ್ತೋರೆ = ದೊರೆತಂತೆ ಆದರೆ, ದೊರೆವರೆಗಾಯಸವೊ = ದೊರೆಯುವರೆಗೆ ಆಯಾಸ. ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲದರೊಳಗೆ ಆ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಮರೆತಿದ್ದಾನೇನು,

ರಸಧಾರೆ – 081 ಮರೆತಿಹನೆ ಬೊಮ್ಮ ? ಮರೆತಿಲ್ಲ; ಮರೆತವೊಲಿಹನು | ಧರಿಸಿ ಜೀವಾಕೃತಿಯ ಜಗದಿ ತನ್ನನೆ ತಾನ್ || ಅರಸಿಕೊಳುವವೊಲಿಹುದು; ದೊರೆತವೋಲ್ ತೋರೆ ಸುಖ | ದೊರೆವರೆಗಾಯಸವೊ – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ || ಮರೆತಿಹನೆ = ಮರೆತಿದ್ದಾನೇನು? ಮರೆತವೊಲಿಹನು = ಮರೆತಂತಿದ್ದಾನೆ. ಜೀವಾಕೃತಿಯ = ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳ ರೂಪವನು ಅರಸಿಕೊಳುವವೊಲಿಹುದು = ಹುಡುಕುವಂತೆ ಇದೆ. ದೊರೆತವೋಲ್ತೋರೆ = ದೊರೆತಂತೆ ಆದರೆ, ದೊರೆವರೆಗಾಯಸವೊ = ದೊರೆಯುವರೆಗೆ ಆಯಾಸ. ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲದರೊಳಗೆ ಆ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಮರೆತಿದ್ದಾನೇನು,

  ಪ್ರಕೃತಿ ರಸತಂತ್ರ ರಸಧಾರೆ – 071 ತರಣಿ ಕಿರಣದ ನಂಟು ಗಗನ ಸಲಿಲದ ನಂಟು | ಧರಣಿ ಚಲನೆಯ ನಂಟು ಮರುತನೊಳ್ ನಂಟು ll ಪರಿಪರಿಯ ನಂಟುಗಳಿನೊಂದು ಗಂಟೀ ವಿಶ್ವ | ಕಿರಿದು ಪಿರಿದೊಂದಂಟು – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ || ತರಣಿ = ಸೂರ್ಯ ಸಲಿಲ = ನೀರು, ಮರುತ = ಗಾಳಿ, ಕಿರಿದು = ಸಣ್ಣದು, ಪಿರಿದು = ದೊಡ್ಡದು. ಸೂರ್ಯನ ಮತ್ತು ಕಿರಣದ ಸಂಬಂಧ, ಆಕಾಶದ ಮತ್ತು ಮಳೆ ನೀರಿನಸಂಬಂಧ, ಭೂಮಿಯ ಸುತ್ತುವಿಕೆಯ ಸಂಬಂಧ,

  ಪ್ರಕೃತಿ ರಸತಂತ್ರ ರಸಧಾರೆ – 071 ತರಣಿ ಕಿರಣದ ನಂಟು ಗಗನ ಸಲಿಲದ ನಂಟು | ಧರಣಿ ಚಲನೆಯ ನಂಟು ಮರುತನೊಳ್ ನಂಟು ll ಪರಿಪರಿಯ ನಂಟುಗಳಿನೊಂದು ಗಂಟೀ ವಿಶ್ವ | ಕಿರಿದು ಪಿರಿದೊಂದಂಟು – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ || ತರಣಿ = ಸೂರ್ಯ ಸಲಿಲ = ನೀರು, ಮರುತ = ಗಾಳಿ, ಕಿರಿದು = ಸಣ್ಣದು, ಪಿರಿದು = ದೊಡ್ಡದು. ಸೂರ್ಯನ ಮತ್ತು ಕಿರಣದ ಸಂಬಂಧ, ಆಕಾಶದ ಮತ್ತು ಮಳೆ ನೀರಿನಸಂಬಂಧ, ಭೂಮಿಯ ಸುತ್ತುವಿಕೆಯ ಸಂಬಂಧ,

 ಸಾಕ್ಷಿ ದ್ವಯ ರಸಧಾರೆ – 061 ನಕ್ಷತ್ರ ಮಂಡಲದಿನಾಚೆಯಿಂದೊಂದು ದನಿ | ವಕ್ಷೋಗುಹಾಂತರದಿನೊಂದು ದನಿಯಿಂತೀ || ಸಾಕ್ಷಿ ದ್ವಯವು ನಿನ್ನಳೊ೦ದುಗೂಡಿದೊಡದೇ | ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಪರಬೊಮ್ಮನದು – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ ವಕ್ಷ = ಹೃದಯ, ಪ್ರೇಕ್ಷೆ = ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ, ದರ್ಶನ, ಪರಬೊಮ್ಮನದು = ಪರಬ್ರಹ್ಮನದು ನಕ್ಷತ್ರ ಮಂಡಲದ ಆಚೆಯಿಂದ ಒಂದು ದನಿ, ವಕ್ಷ ಗುಹಾಂತರದಿಂದ ಒಂದು ದನಿಯಂತೆ ಈ ಸಾಕ್ಷಿ ದ್ವಯವು ನಿನ್ನೊಳಗೆ ಒಂದು ಗೂಡಿದೊಡೆ ಅದೇ ಪರ ಬ್ರಹ್ಮನ ದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದೇ ಈ ಕಗ್ಗದ ಹೂರಣ. ಒಂದು

 ಸಾಕ್ಷಿ ದ್ವಯ ರಸಧಾರೆ – 061 ನಕ್ಷತ್ರ ಮಂಡಲದಿನಾಚೆಯಿಂದೊಂದು ದನಿ | ವಕ್ಷೋಗುಹಾಂತರದಿನೊಂದು ದನಿಯಿಂತೀ || ಸಾಕ್ಷಿ ದ್ವಯವು ನಿನ್ನಳೊ೦ದುಗೂಡಿದೊಡದೇ | ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಪರಬೊಮ್ಮನದು – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ ವಕ್ಷ = ಹೃದಯ, ಪ್ರೇಕ್ಷೆ = ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ, ದರ್ಶನ, ಪರಬೊಮ್ಮನದು = ಪರಬ್ರಹ್ಮನದು ನಕ್ಷತ್ರ ಮಂಡಲದ ಆಚೆಯಿಂದ ಒಂದು ದನಿ, ವಕ್ಷ ಗುಹಾಂತರದಿಂದ ಒಂದು ದನಿಯಂತೆ ಈ ಸಾಕ್ಷಿ ದ್ವಯವು ನಿನ್ನೊಳಗೆ ಒಂದು ಗೂಡಿದೊಡೆ ಅದೇ ಪರ ಬ್ರಹ್ಮನ ದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದೇ ಈ ಕಗ್ಗದ ಹೂರಣ. ಒಂದು

  ರಸಧಾರೆ – 051 ಸೆಳೆಯುತಿರ್ಪುದೊಂದು ಹೊರಬೆಡಗಿನೆಳೆಗಳೆ | ನ್ನೊಳಗಿನಸುವೆಲ್ಲವನು ಕಟ್ಟಿನಿಂ ಬಿಗಿದು || ಎಳೆದಾಟವೇಂ ಋಣಾಕರ್ಷಣೆಯೋ? ಸೃಷ್ಟಿ ವಿಧಿ | ಯೊಳತಂತ್ರವೋ? ನೋಡು – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ. || ಸೆಳೆಯುತಿರ್ಪುದೊಂದು = ಸೆಳೆಯುತ + ಇರುವುದು + ಅದು + ಒಂದು ಹೊರಬೆಡಗಿನೆಳೆಗಳೆ ನ್ನೊಳಗಿನಸುವೆಲ್ಲವನು = ಹೊರ + ಬೆಡಗಿನ + ಎಳೆಗಳು + ಎನ್ನ + ಒಳಗಿನ + ಅಸು +ಎಲ್ಲವನು, ಸೃಷ್ಟಿ ವಿಧಿ ಯೊಳತಂತ್ರವೋ = ಸೃಷ್ಟಿ + ವಿಧಿಯ + ಒಳತಂತ್ರವೋ. ಬೆಡಗು

  ರಸಧಾರೆ – 051 ಸೆಳೆಯುತಿರ್ಪುದೊಂದು ಹೊರಬೆಡಗಿನೆಳೆಗಳೆ | ನ್ನೊಳಗಿನಸುವೆಲ್ಲವನು ಕಟ್ಟಿನಿಂ ಬಿಗಿದು || ಎಳೆದಾಟವೇಂ ಋಣಾಕರ್ಷಣೆಯೋ? ಸೃಷ್ಟಿ ವಿಧಿ | ಯೊಳತಂತ್ರವೋ? ನೋಡು – ಮಂಕುತಿಮ್ಮ. || ಸೆಳೆಯುತಿರ್ಪುದೊಂದು = ಸೆಳೆಯುತ + ಇರುವುದು + ಅದು + ಒಂದು ಹೊರಬೆಡಗಿನೆಳೆಗಳೆ ನ್ನೊಳಗಿನಸುವೆಲ್ಲವನು = ಹೊರ + ಬೆಡಗಿನ + ಎಳೆಗಳು + ಎನ್ನ + ಒಳಗಿನ + ಅಸು +ಎಲ್ಲವನು, ಸೃಷ್ಟಿ ವಿಧಿ ಯೊಳತಂತ್ರವೋ = ಸೃಷ್ಟಿ + ವಿಧಿಯ + ಒಳತಂತ್ರವೋ. ಬೆಡಗು